เวลาดูข่าวเราเห็นเหตุการณ์และภาพ ทุกการปะทุและความรุนแรง มีเหตุที่เกิดขึ้นก่อนหน้า ความเกรี้ยวกราดโกรธแค้นจากการถูกกดทับเป็นเวลานาน หากสงสัย สิ่งที่เราทำได้ก็คือ educate ตัวเราเองในประเด็นนั้นๆ ดูสารคดี อ่านหนังสือ เรียงความ ปรับความเข้าใจของเราก่อน

วันนี้ว่างเลยดูสารคดี netflix ชื่อ 13th ว่าด้วยการเหยียดผิว ระบบเรือนจำ ความอยุติธรรมในอเมริกา คนดำถูกทำให้ดูเป็นอาชญากร ถูกยิงและถูกฆ่าทั้งที่ยังไม่ได้ถูกพิสูจน์ว่าผิดจริง ถูกเลือกปฏิบัติ ถูกกระทำรุนแรงเกินกว่าเหตุจากเจ้าหน้าที่รัฐมาตลอด บางรัฐมีกม.ยิงป้องกันตัวได้หากรู้สึกถูกคุกคามแม้ไม่มีอาวุธ คนดำถูกสื่อโหมภาพทำให้ดูเป็นสัตว์ร้าย คนค้ายา นักข่มขืน ผลิตภัณฑ์ทางวัฒนธรรมตกทอดมายาวนาน

สารคดีได้พาย้อนกลับไปตั้งแต่สมัยเลิกทาส ซึ่งสั่นคลอนระบบเศรษฐกิจของรัฐทางใต้อเมริกาอย่างมาก แต่การประกาศเลิกทาสนั้นมีช่องว่างให้รัฐแสวงประโยชน์จากแรงงานนักโทษในเรือนจำได้ เกิดนโยบายสงครามกับยาเสพติด ทำให้เกิดสิงที่เรียกว่า mass incarceration หรือกระบวนการทำให้เกิดอาชญากรมากเกินจริง เพื่อแสวงประโยชน์จากแรงงานฟรีของนักโทษ ถูกตามล่า ถูกแขวนคออย่างทารุณ

จนถึงยุคปัจจุบัน อเมริกามีนักโทษมากถึง 25% ของจำนวนผู้ต้องขังทั้งหมดในโลก ธุรกิจเรือนจำมูลค่ามหาศาลที่ใหญ่โตขึ้นเรื่อยๆ อเมริกามีนักโทษในเรือนจำเป็นจำนวน 25% ของทั้งโลก ผู้ชายผิวขาวมีโอกาสเพียง 1 ใน 17 ที่จะเคยติดคุกในขณะชายผิวดำเคยต้องเข้าคุกมากถึง 1 ใน 3 ในช่วงชีวิตเขา เวลาดู stand up comedy มักมีมุกตลกดาร์กๆ ว่าการเกิดเป็นคนดำ โหมดปกติคือโหมดเอาตัวรอดให้มีชีวิตปลอดภัยและไม่โดนจับทั้งที่ยังไม่ทำอะไรเลย

แต่การจำคุกจำนวนมากถึง 97% เกิดจากการที่ผู้ต้องหายอมต่อรอง Plea Bargain คือติดคุกไปก่อนโดยไม่ไปสู้ถึงชั้นศาลด้วยซ้ำ ซ้ำยังไม่มีเงินประกันตัว และหวาดกลัวโทษที่แรงและยาวนานกว่าหากไปต่อสู้ในชั้นศาล

เมื่อมีการติดคุก โอกาสทำมาหากิน และอิสรภาพของพวกเขาหายไป นักโทษกลับสู่สังคมได้ยาก ถูกตัดอนาคต สิ่งที่ตามมาคือครอบครัวและลูกของพวกเขาต้องติดอยู่ในวังวนซึ่งอย่างหลุดพ้นได้ยาก

ทังหมดนี้คือปัญหานี้มันซับซ้อนมากๆๆๆ ถูกระบบกดทับอย่างยาวนาน นักเคลื่อนไหวสิทธิมนุษยชนอย่าง Martin Luther King Jr. หรือ Malcolm X ล้วนถูกจับตาโดย FBI ถูกลอบสังหารและถูกทำให้เป็นผู้ร้ายของรัฐ ความอยุติธรรมนี้ดำเนินมาเรื่อยๆ จนเกิดความเคลื่อนไหว #BLACKLIVESMATTER ที่เราเห็นกันอยู่

ชวนให้ดูหนังเรื่องนี้เพื่อไปสัมผัส และไปรู้สึกก่อนเพื่อเข้าใจสถานการณ์ปัจจุบันที่เกิดขึ้น มันมีที่มาที่ไป

The Opposite of Criminalization is Humanization สิ่งที่ตรงข้ามการทำให้เป็นอาชญากร คือการระลึกรับรู้ถึงความเป็นมนุษย์ มองเห็นความซับซ้อนของคนที่ถูกทำให้เป็น ‘คนอื่น’ ว่าเขาเป็นคนเท่ากัน ซับซ้อน บอบบาง ไม่ต่างไปจากเรา

ชอบมากคือเล่าเรื่องสลับด้วยเพลงแรปที่พูดถึงอาชญากรรม ยาเสพติด นโยบายที่เลือกปฏิบัติ การถูกคุมขัง ถูกลดทอนความเป็นมนุษย์ และการถูกกระทำอย่างคับแค้นคั่นตลอดเรื่องเลย

ประวัติศาสตร์มิใช่สิ่งที่เกิดขึ้นโดยอุบัติเหตุ คุณคือผลิตภัณฑ์ของการเลือกโดยบรรพบุรุษของคุณ หากคุณเป็นคนขาว และคุณคือผลิตภัณฑ์จากสิ่งที่โคตรเหง้าคุณไม่ได้เลือก หากคุณเป็นคนดำ ตอนนี้เรามาอยู่ร่วมกัน เป็นผลิตผลของตัวเลือกเหล่านั้น เราต้องเข้าใจและหลีกหนีจากมัน

Kevin Gannon

หนังเรื่องนี้ช่วยเตือนใจเราว่า สังคมที่เราอยู่ตอนนี้คือมรดกตกทอดมาจากสิ่งที่บรรพบุรุษเราเลือกทำหรือถูกกระทำ เราหนังเรื่องนี้ช่วยให้เราเข้าใจประเด็นที่ซับซ้อนอ่อนไหวมากนี้ได้มากขึ้น

https://open.spotify.com/embed/playlist/5yzZ4XYrnK3adtKBBDSGJu