A Manual for Cleaning Women: Selected Stories เป็นหนังสือรวมเรื่องสั้นหลายเรื่องมากๆ โดย Lucia Berlin เธอเป็นนักเขียนหญิงอเมริกันที่เสียชีวิตไปแล้วเมื่อปี 2004 เธอเขียนเรื่องสั้นไว้มากมายช่วงปี 70s-80s โดยผลงานของเธอกระจัดกระจาย เรื่องสั้นของเธอได้กลายเป็นที่รู้จักมากขึ้นเรื่อยๆ หลังเสียชีวิต

เริ่มจาก เราลองหาสักเล่มอ่านโดยไม่ต้องรู้อะไรมาก ไม่ได้อ่านรีวิว แค่ลองกดอ่าน sample บทแรกๆ แล้วชอบก็เอาเลย

หนังสือเล่มนี้ประกอบไปด้วยเรื่องสั้นหลายเรื่องมาก เยอะจนจำได้ไม่หมด หนาเกือบ 400 หน้าอ่านจนเหนื่อย อ่านอยู่นานพอสมควร ค่อยๆ อ่านไป ประทับใจวิธีเขียนที่ธรรมชาติ ลื่นไหล และมันรู้สึกจริงมาก เหมือนทุกอย่าง ทุกเหตุการณ์ ทุกตัวละครได้เกิดขึ้นจริง และอาจเกิดซ้ำแล้วซ้ำเล่าในโลก

เรื่องสั้นของเธอเลยเป็นสไตล์หรือประเภท auto-fiction หรือ self-fiction เรื่องสั้นที่สะท้อนเหตุการณ์จริงในชีวิตของผู้เขียน [ self-fiction: the narration of one’s own life, lifed almost unchanged deom the reality, selectiec juduciously, artfully told. ] พอได้ไปอ่านชีวประวัติของผู้เขียนก็เลยเริ่มเห็นการเชื่อมต่อกันก็รู้สึกทุกสิ่งที่กระจัดกระจายได้ connect เข้าด้วยกัน ซึ่งเดี๋ยวจะเล่าต่อไป

Many lives, Many times, Many places, and Many illness, Many heartbreaks and Many deaths

ความรู้สึกแรกที่ชอบคือเหมือนได้เข้าไปสัมผัสเสี้ยวชีวิตของคนอื่นที่เราไม่ได้ใช้ ในขณะเดียวกันก็เป็นห้วงชีวิตของคนธรรมดา คนที่ทำงานเป็นครู แม่บ้าน นักเรียนโรงเรียนประจำ หญิงหม้าย พยาบาลแผนกฉุกเฉิน เจ้าหน้าที่ในโรงพยาบาลฯลฯ ซึ่งล้วนเป็นอาชีพที่เธอได้เคยทำจริงๆ ในชีวิต

ชอบเพราะคือได้หลากหลายแก้เบื่อ แต่ก็แอบเชื่อมกันเบาๆ แต่ละเรื่องคือเป็นเสี้ยว fraction ของชีวิตจากหลากช่วงชีวิตตั้งแต่เด็กสาวยันแก่แม่หม้าย วัยเผชิญความตาย โดยตัวละครหลักมักเป็นผู้หญิงในต่างสถานที่ ต่าง setting บางเรื่องสั้นตัวนี้เป็นตัวหลัก บางเรื่องสั้นก็กลายเป็นตัวประกอบผลัดเปลี่ยนกันไป หลาย setting เช่น เหตุการณ์ที่บ้าน ในโรงเรียน ในโรงพยาบาล ในห้องอาหารโรงแรม ในเมืองที่อยู่ห่างไกล ในเมืองตากอากาศ ฯลฯ

Sample of Stories

ตัวอย่างเรื่องสั้น เช่น

• เด็กสาววัยขบเผาะที่โดนละเมิดทางเพศ
• เด็กหญิงยากจนผู้หลังได้ทุนเข้าไปโรงเรียนคาทอลิกหญิงล้วนที่มีเพื่อนร่วมชั้นฐานะดี ไม่มีเพื่อนเลย ลงเอยด้วยการสนิทกับครู
• หลานสาวที่ค่อยๆ ถอนฟันคุณตาหมอฟันของตัวเองจนหมดปาก
• เด็กหญิงฐานะร่ำรวยที่โดนครูหัวคอมมิวนิสต์พาไปทัศนศึกษาพบกับชุมชนย่านยากจน
• หญิงสาวที่มีลูกพี่ลูกน้องพาไปทำแท้งลูกคนที่สอนโดยที่เธอเองก็ไม่แน่ใจ แม้ผัวศิลปินจะหนีหายไปแล้ว
• เด็กสาวที่ลูกพี่ลูกน้องแสนสวยชวนไปกินข้าวกับคนดังเพื่อสอนเรื่อง sex appeal
• ครูแม่หม้ายผู้ไปพักร้อนดำน้ำหลังสามีของตัวเองตาย จึงไปพักร้อนในหมู่บ้านชาวประมง
• ผู้หญิงร้านซักรีดที่สังเกตคนแปลกหน้าขณะรอเครื่องปั่น
• แม่ที่เมาแล้วขับ โดนตำรวจจับเป็นครั้งแรกโดยไม่รู้จะโทรบอกลูกชายอย่างไร
• เด็กสาวที่คิดถึงเพื่อนรักวัยเด็กที่ห่างหายไปเพราะย้ายเมือง จนกระทั่งเรื่องดำเนินไปจนเธอเติบโตเพื่อนหายไปจากเส้นเรื่อง
• นักศึกษาสาวผู้กำลังตัดสินใจว่าจะคบเพื่อนชาย upperclass หรือชาย working class ที่โตกว่าผู้พาเธอไปประสบกับอรรถรสของชีวิต
• ชีวิตสมรสอันเงียบงันที่ภรรยาเพิ่งสังเกตว่าสามีนั้นพูดคุยสื่อสารกับเธอน้อยเหลือเกิน
• ผู้หญิงที่คิดถึงคนรักที่ตายไปขณะรอรถเมล์ พลางโกรธเคืองจนอยากจะทุบตีที่มาด่วนตายไปก่อนง่ายๆ
• เจ้าหน้าที่โรงพยาบาลต้องดีลกับชายที่อยากกินยาตายเพื่อให้เมียเก่าเห็นใจ
• แม่บ้านที่แอบฟังพี่น้องวัยผู้ใหญ่คุยกันขณะเก็บบ้านของพ่อที่ตายจากไป ตกลงว่าใครจะเอาอะไรกลับไปบ้าง
• สองพี่น้องไปพักร้อนหลังแม่ตาย โดยมีน้องสาวไม่มั่นใจจะสวมชุดว่ายเพราะไปผ่ามะเร็งเต้านมมา
• แม่ติดเหล้าที่ห้ามตัวเองไม่ได้ นั่งรอเวลาเช้าให้ร้านเหล้าเปิดทำการ
• การไปรอน้องสาวทำคีโม
• หลานที่ติดอยู่กับสองยายในรถยนต์ไฟฟ้ารุ่นเชื่องช้าถึงไปตามทาง
• หญิงสาวที่เป็นเพื่อนกับสามีภรรยาวัยเกษียณที่ต้องคอยฟังเรื่องชีวิตโลดโผนสมัยหนุ่มสาวของพวกเขาอย่างเกรงใจ ฯลฯ

Many sentences that I like 🙂

ประโยคที่เราชอบและไฮไลท์ไว้เยอะมาก 55 [มักจะเกี่ยวกับความตาย หรือ cynical หน่อยๆ]

• That day on the playground, I knew that never in my life awas I going to get in. Not just fit in, get in.
• จะเป็นอย่างไรหากร่างกายของเราโปร่งใสอย่างฝาใสของเครื่องซักผ้า มันจะน่าตื่นเต้นแค่ไหนหากเราสามารถเห็นภายในร่างกายตัวเอง นักวิ่งอาจจะวิ่งหนักขึ้นเมื่อได้เห็นเลือดสูบฉีดชัดเจน คนรักอาจจะร่วมรักกันกันรุนแรงเข้มข้น มาดูซิว่าอสุจิที่หลั่งนั้นไหลไปไหนแล้ว
• Of course I have a self here, and a new family, new cats, new jokes. But I keep trying to remember who I was in English. ♥️
• เมื่อพ่อแม่ของคุณตาย ก็ถึงคราวที่ความตายของตัวเราเองมาเผชิญหน้ากับเรา “When you parents are dead your own death faces you,” “Oh, I know what you mean .. there is no one to protect you against the death anymore.”
• Solitude is an Anglo-Saxon concept. In Mexico City, if you’re the only person on a bus ans someone gets on they’ll not only come next to you, they will lean against you.
• I hate the concept .. being proud of one’s children, taking credit for what they have accomplished. I like my sons. They are loving; they have integrity, they laugh, they ate a lot. he asked again what they did. A chef, a TV cameraman, a graphic designer, a waiter. They all like what they do.
• So what is marriage anyway? I never figured it out. And now it is death I don’t understand.
• “Love make you miserable,” our mama said. “You soak your pillow crying yourself to sleep. you steam up phone booths with your tears, your sobs make the dog holler, you smoke two cigarette at once.”
• I know that it is true that Grandpa shot him, but how it happened has about ten different versions.
• When someone has a terminal illness disease,
• We all have mental scrapbooks. Stills. Snapshots of people we love at different times. This one is Sally in deep green running clothes, crossed legged on her bed. Skin luminescent, her green eyes limned with tears as she spoke to m. No guile or self-pity.
• A lazy illumination, like a Mexican afternoon in your room. I could see the sun in your face.

We all have mental scrapbooks. Stills. Snapshots of people we love at different times.

เราชอบที่ทำให้รู้สึกห้วงชีวิตที่แสนธรรมดา ลูเซียทำให้เรารู้สึกว่า เออชีวิตว่ามันคือร้านซักรีด เรานั่งรอให้เกิดสิ่งต่างๆ ขึ้นในชีวิตเป็นส่วนใหญ่ และเราก็มองเครื่องซักผ้าหมุนไป มองดูสังเกตคนที่ผ่านไปผ่านมาระหว่างที่เราเบื่อ บางทีก็เหงา Lucia Berlin มักพาตัวละครไปอยู่ในห้วงกำลังเปลี่ยนแปลง กำลังรอ แอบฟัง เป็นระยะเปลี่ยนผ่าน นั่งใน waiting space กำลังรอรถบัสอย่างเหงาหงอย ระหว่างนั้นก็คิดถึงคนที่หายจากไปในชีวิต มองดูใบไม้ร่วง สังเกตข้างทาง แล้วคนที่ตายจากไปค่อยๆ โผล่มาในแว่บความทรงจำเป็นเพียงภาพนิ่ง จากนั้นเราก็ดำเนินกิจกรรมชีวิตของเราต่อไปจนตาย

ชอบที่พออ่านๆ ไป อ่านให้เป็นเรื่องสั้นที่แยกจากกัน พออ่านไปเรื่อย เหตุการณ์ ตัวละครเริ่มซ้ำ เกิดในจักรวาลเดียวกัน บางตัวละครก็โผล่กลับมาอีกหน บางตัวเป็นเล่าถึงห้วงชีวิตคนละวัย บางเรื่องก็สั้นมากเหมือนเป็นแค่ snapshot เหตุการณ์ธรรมดาๆ สักเหตุการณ์หนึ่งในชีวิต บางตอนก็ยาวเล่าอย่างลงรายละเอียดจนเหมือนบันทึกชีวิต บางตอนก็เล่าถึงเส้นทางจากเด็กจนวัยกลางคนที่เลือกทางเดินสักทางจนพามาสู่ข้อสรุป พลางสงสัยว่าหากเราเลือกชีวิตที่ต่างไป ผลลัพธ์จะออกมาเป็นยังไง

How many lives do you have so far?

เมื่อย้อนกลับมาดูชีวิตของลูเซีย คือมันหลากหลายมากๆ มีชีวิตวัยเด็กที่ต้องย้ายเมืองและย้ายประเทศตามพ่อผู้ทำอาชีพเกี่ยวกับเหมือง สัมผัสช่วงชีวิตร่ำรวยเมื่อย้ายไปอยู่ประเทศชิลี เข้าโรงเรียนประจำสตรีฐานะดี มีช่วงที่กระทั่งต้องทำงานหลากอาชีพทั้งครู พยาบาล เจ้าหน้าที่โรงพยาบาล หรือแม่บ้านในช่วงวัยที่ต้องเลี้ยงลูกชาย 4 คน จนถึงจุดหนึ่งเธอได้เป็นอาจารย์มหาวิทยาลัย เธอผ่านประสบการณ์เจ็บป่วยหลายโรคทั้งในช่วงวัยเด็ก วัยกลางคน จนกระทั่งวาระสุดท้าย ซึ่งความเจ็บป่วยก็ส่งผลกับ self esteem หรือกระทบกับชีวิตในช่วงต่างๆ เธอมีช่วงชีวิตที่ติดเหล้า ผ่านการแต่งงานหลายครั้ง เออรู้สึกใช้ชีวิตคุ้มมากในอายุขัย 68 ปี เราผู้อ่านก็เลยได้รสสัมผัสของชีวิตเหล่านี้ไปด้วย

พอนึกถึงตัวเอง 555 เวลาคนพูดถึง previous life หรือเห็นชีวิตถูกซอยเป็นหลายส่วน เราก็จะรู้สึกเสมอว่าเฮ้ย ทำไมเรารู้สึกเหมือนดำเนินชีวิตเดียวมาตลอดเลยวะ 5555 ไม่เคยมีความเปลี่ยนแปลงรุนแรงกระทันหัน ไม่เคยลองไปใช้อยู่ที่ไกลๆ นานๆ กว่าสองสามเดือน

อ่านเล่มนี้มาประมาณ 2 เดือนมั้งไม่แน่ใจ เนื่องจากช่วงนี้อยู่ในชีวิตกึ่งล็อคดาวน์ Work From Home 100% เลยอยู่บ้านแทบตลอดเวลา ทำให้รู้สึกเหมือนว่าลืมโลกภายนอกไปเลย

ช่วงไหนไม่อยากติดตามการเมือง  หรือก่อนนอนอยากหัวโล่งๆ ก็จะหยิบเล่มนี้มาอ่านเรื่อยๆ แบบไม่รีบเลย เหมือนได้ไปเยี่ยมจักรวาลของผู้หญิงแปลกหน้าสักคนหนึ่งที่มีหลากหลายชีวิต คือเราคงไม่ได้สัมผัสชีวิตการเป็นแม่คน การเป็นหญิงหม้าย มีลูก ติดเหล้า เมาแล้วขับ หรือการไปทำแท้ง ฯลฯ เออแม่ง แต่ก็ไม่แน่ ได้อัป firmware ความเป็นมนุษย์ให้กับตัวเองโดยไม่ต้องไปประสบทุกขเวทนาเอง ฮืออออ 🥺

อ่านแล้วก็พลางแอบสงสัยว่าชีวิตตัวเองที่เหลือมีอะไรรออยู่บ้าง หรือชีวิตเราจะดำเนินเช่นนี้ไปเรื่อยๆ จนตาย 5555